تعریف استارتاپ چیست؟ ۳ ویژگی استارت آپ های موفق کدامند؟

استارت آپ (Startup) چیست؟

دیو مک کلور (Dave McClure) یکی از بزرگان دنیای استارتاپ ها در سیلیکون ولی می گوید که استارتاپ سازمان موقتی می باشد که در این ۳ چیز سردرگم است؛ محصولش چه چیزی است؟ مشتریانش چه کسانی هستند؟ چگونه می خواهد درآمد زایی کند؟

استارت اپ یک رویداد و همایش کارآفرینی یا یک وبسایت یا اپلیکیشن موبایل نیست! اگر بخواهیم در یک جمله استارتاپ را خلاصه کنیم باید بگوییم استارتاپ یک سازمان موقت است که با هدف یافتن یک مدل کسب و کار تکرارپذیر و مقیاس پذیر به وجود آمده و همیشه در حال رشد سریع می باشد.

آیا استارتاپ یک کسب و کار است؟

بله به قطعیت می گوییم که استارت آپ ها یک مرحله از عمر یک کسب و کار هستند، از این رو ذات آنها کسب و کار بودن و در نتیجه پول درآوردن است. اما چرا با قطعیت روی آن تاکید داریم؟ زیرا خیلی از اوقات ایده هایی به ذهن ما می رسد و می گوییم این ایده چقدر خلاقانه، خفن و منحصر بفرد است و احتمالا یه استارتاپ خوب از آب در می آید و صد در صد مثل ویروس سریعا رشد می کند. در صورتی که در واقعیت اینچنین نیست!

باید بدانید که خلاقیت اصلا مهم نیست؛ مهم این است که شما بتوانید از ایده تان کسب درآمد کنید. لطفا مقاومت نکنید زیرا ما در مورد کسب و کار صحبت می کنیم، در مورد خلاقیت صحبت نمی کنیم. خلاقیت می تواند قسمت کوچکی از این کسب و کار باشد. پس اگر ایده ای می دهید و فکری ندارید که چگونه از آن پول در بیاورید یا قرار نیست از کاری که هم اکنون در حال انجام آن هستید پول در بیاورید، اسم آن را نمی شود استارت آپ یا کسب و کار گذاشت.

۳ ویژگی استارتاپ های موفق با مثال های ایرانی

ویژگی اول: مقیاس پذیر باشد

مقیاس پذیری یعنی آنقدری که درآمد شما به مرور زمان رشد می کند، میزان هزینه های شما به آن نسبت رشد نمی کند! برای اینکه بهتر درک کنید، اسنپ را مثال می زنیم. طبق آماری که وجود دارد اسنپ ۳۰ میلیون نفر کاربر، حدود ۲ میلیون نفر راننده و ۱ میلیون سفر روزانه موفق دارد. حال این را مقایسه می کنیم با یک آژانس تاکسی تلفنی سنتی که ۲ میلیون نفر راننده داشته باشد، سوال این است که دفتر این آژانس احتمالاً چقدر خواهد بود؟ تقریبا نصف تهران!

حالا تصور کنید این آژانس روزانه ۱ میلیون بار تلفن هایش زنگ بخورد، اگر تقسیم به ۲۴ ساعت شبانه روز کنیم احتمالا ثانیه ای چند ده تماس تلفنی می شود. یعنی یک کال سنتر می خواهد که ده ها هزار نفر در استخدام شده و در آنجا کار کنند تا فقط تلفن ها را جواب دهند.

فرق اسنپ و یک آژانس تاکسی تلفنی سنتی چه چیزی است؟ هر دو یک کار را انجام می دهند، هر دو یک خدمت را ارائه می دهند… این بحث مقیاس پذیری است!

اینترنت به ما قدرتی می دهد که یکسری از کارها را مقیاس پذیر کنیم. اسنپ آمده با تکنولوژی کاری کرده است که نیاز نیست راننده هایش را در دفتر نگه دارد و با یه اپلیکیشن ساده راننده ها در سطح شهر پخش شدند. یعنی اسنپ آمده به کارش مقیاس داده تا سریع تر رشد کند.

ویژگی دوم: تکرار پذیر باشد

یکی از فاکتورهای مهمی که باعث می شود یک کسب و کار به یک استارت آپ تبدیل شود ویژگی تکرار پذیری است. فرض کنید ما یک بیزینسی داریم که مراسم عروس برگزار می کنم ولی هر مشتری در طول عمرش چندبار می تواند مشتری ما باشه؟ ماکزیمم یک بار چون یک بار عروسی می کند. (البته بعضی ها ۲ بار یا شایدم ۳ بار!) اما روزی چند بار می توان از اسنپ استفاده کرد؟ خیلی ها روزی ۱۰ بار از اسنپ استفاده می کنند. همان بحث سود کمتر در تعداد بزرگ و فروش بیشتر است.

اگر به هرم مازلو (هرم نیازهای انسان) توجه کنید، یکسری نیازها نیازهای اساسی هستند همانند غذا خوردن، نفس کشیدن و یکسری از نیازها، نیازهای سطح بالا می باشند که در تصویر می بینید. یک استارت آپ مثل اسنپ فود می آید و دست روی نیازهای اولیه انسان می گذارد؛ از این رو بازار بزرگی دارد زیرا همه انسان ها نیاز به غذا خوردن دارند.

باید بدانید اگر بخواهیم بر اساس هرم مازلو کسب و کاری راه اندازی کنیم، هر چه به طرف بالا حرکت کنیم، بازار هدف کوچک تر شده و هزینه محصولات نیز بالاتر می رود.

لول بالای این هرم مربوط به خود شکوفایی است. فرض کنید می خواهیم استارت آپی راه اندازی کنیم که هلی کوپتر را به عنوان تاکسی اجاره می دهد، شاید بگویید ایده عجیبی است اما این ایده هم اکنون در سان فرانسیسکو و دوبی در حال اجراست و ما می خواهیم در تهران آن را اجرایی کنیم. بازار هدف این نوع بیزینس، یکسری آدم مولتی میلیونر می باشند که به خاطر دلایل مختلف می خواهند از این خدمات استفاده کنند.

این کسب و کار نیازی در سطح بسیار بالا است که مشتری های آن در کلانشهری همچون تهران، به تعداد انگشتان دست هم نمی رسد زیرا تنها آنها وسع پرداخت این سرویس را دارند. در روی دیگر سکه استارتاپی مثل اسنپ فود بر روی یک نیاز اساسی تمرکز می کند یعنی تامین غذا و رفع گرسنگی! پس برای ارزیابی کسب و کارتان بر اساس تکرار پذیری، بایستی این سوال را از خود بپرسید: محصول و خدمات شما چند بار و به چه میزان برای هر مشتری تکرار می شود؟

آیا چیزی درباره هزینه جذب مشتری شنیده اید؟ هر کسب و کاری برای بدست آوردن هر مشتری هزینه ای خرج می کند که حداقل آن، هزینه تبلیغات است. باز هم اینجا تکرارپذیری وارد عمل می شود و می گوید شما با آن هزینه ای که برای جذب مشتری صرف می کنید چندبار می توانید از مشتری پول بگیرید؟ یا به عبارتی دیگر شما هزینه ای را صرف جذب مشتری می کنید اما نکته مهم اینجاست که این مشتری با آن هزینه ای که برای جذبش صرف شده چندبار از شما خرید می کند؟

ویژگی سوم: نوآورانه باشد

آخرین ویژگی یک استارت آپ ، نوآوری است که به اعتقاد مجموعه ایران فاندر فاکتور زیاد مهمی نیست! دیجی کالا کپی آمازون و اسنپ کپی اوبر است و خیلی از کسب و کارها در ایران کپی هم هستند؛ پس از گفتن اینکه این ایده کپی یا این ایده تکراری است، دست بردارید. تا وقتی مشتری دارید، تا وقتی می توانید ارزشی به مشتری ارائه دهید، تا وقتی که دیجی کالا ۲۴ ساعته محصول را به دست مشتری می رساند ولی شما این کار را ۲۳ ساعته انجام می دهید، شما ارزشمند هستید.

فکر نکنید الزاما یک ایده استارتاپی باید خارق العاده، لب تکنولوژی، چیزی پیچیده و فوق العاده باشد؛ ما داریم در مورد یک کسب و کار صحبت می کنیم. بعضی وقت ها نوآوری یعنی اینکه شما محصول موجود را در بازار جدید عرضه کنید.

از تاسیس فیسبوک ۱۶ سال و اینستاگرام ۱۰ سال می گذرد. ببینید تلگرام قبلا کجا بود و الان کجا است؟ تلگرام فقط در ایران بالای ۴۰ میلیون نفر کاربر دارد. همه این کسب و کارها به لطف آن ۳ فاکتور فوق توانستند بسیار سریع رشد کنند. پس یکی از خصوصیات مهم استارتاپ ها رشد سریع شان است. اما همانطور که سریع رشد می کنند پر از ابهام هم هستند و یکی دیگر از خصوصیات استارتاپ ها، پر از ابهام بودنشان است.

با این تعریف، دیگر دیجی کالا را نمی شود استارت آپ به حساب آورد زیرا هم اکنون پیچیدگی شروع کارش را دیگر ندارد و دقیقا مسیرش مشخص شده و کاملا می داند چه کاری انجام می دهد؛ یعنی بیزینس مدل مشخص و حساب شده ای دارد که دیگر جای ابهامی باقی نگذاشته است.