کلاس مجازی یا آنلاین چیست و چه فایده ای برای ما دارد؟

سوال متداول: با چه دستگاهی می توان در کلاس های مجازی شرکت کرد؟

• کامپیوتر (PC)
• لپتاپ
• PDA و تبلت
• موبایل

سوال متداول: لیست امکانات قابل ارائه در برنامه های برگزار کننده کلاس آنلاین کدامند؟

• اسلایدهای ارائه
• چت متنی
• وب کم
• نظرسنجی ها
• بخش پرسش و پاسخ
• دارای پنل مدرس و هنرجو
• اشتراک دسکتاپ و نرم‌افزار
• مشاهده لیست دانشجویان
• اجازه گرفتن دانشجو برای صحبت یا طرح سوال
• وایت برد دیجیتال
• اشتراک فایل های مورد نیاز

کلاس درس مجازی چیست و چرا اهمیت دارد؟

کلاس مجازی (به انگلیسی: virtual classroom) یک فضای یادگیری دیجیتالی است که به اساتید و دانش پذیران امکان می دهد تا بصورت آنلاین و در زمان واقعی گرد هم بیایند. در این نوع کلاس ها از کنفرانس ویدئویی، تخته وایت برد و اشتراک صفحه استفاده می شود تا به مربیان اجازه دهد در ساعات مقرر، سخنرانی های زنده و گفتگو با دانش پذیران خود را در یک فضای تعاملی برگزار کنند.

این سیستم آنلاین، به دانش پذیران و مدرسان امکان برقراری ارتباط و همکاری دوطرفه را می دهد. این نوع کلاس ها بخشی از سیستم های مدیریت یادگیری (LMS) می باشند و در دستگاه های مختلف مانند تلفن های هوشمند، تبلت ها، لپ تاپ ها و پی سی ها قابل دسترسی هستند.

سیستم مدیریت یادگیری (LMS): نرم‌افزاری است که به کاربران در ساخت، اجرا، مدیریت و تحلیل تعلیمات و دروس در آموزش اینترنتی کمک می کند.

این نوع کلاس ها محلی است که به افراد مختلف در مکان های مختلف امکان تعامل با مدرس و دیگر دانش پذیران را می دهد و فعالیت های یادگیری را تسریع می بخشد. به عبارت دیگر، برقراری ارتباط با دیگران به دور از حاشیه و دیدن مطالبی که قرار است یاد گرفته شود امکان پذیر می شود. امروز کلاس های مجازی فضاهای آنلاینی هستند که برخی از ویژگی های کلاس های فیزیکی را دارند اما از برخی از جهات هم متفاوت از آن هستند.

یک محیط مجازی ارتباط انسانی را تضمین می کند، ارتباط انسانی یک عنصر حیاتی در صنعت آموزش است که برخی از دوره ها همانند دوره های ویدیوی دانلودی این ویژگی را ندارند. در این نوع کلاس ها مدرسان واقعاً با دانش پذیران تعامل دارند. دانش پذیران می توانند از راه دور و از طریق اینترنت سوالات خود را بیان کنند و با همکلاسی های خود ارتباط برقرار نمایند؛ همانند آنچه در یک کلاس حقیقی انجام می دهند.

در حالی که در سمینار ها و کلاس های فیزیکی، صندلی ها طوری چیده شده اند که دانش پذیران بتوانند راحت بنشینند و فضای کافی برای خودشان داشته باشند، در کلاس مجازی مشکل به این بزرگی مثل آب خوردن حل شده است. ارزش افزوده کلاس های مجازی این است که آنها ظرفیت پذیرش تعداد بیشتری از دانش پذیران را دارند. این کار مشارکت بهتر و بالاتر را امکان پذیر ساخته و اطمینان می دهد دانش برای همه به یک میزان در دسترس است.

همانند کلاس فیزیکی، در کلاس آنلاین نیز، یادگیرندگان و مدرسان در یک زمان مقرر بصورت آنلاین حاضر می شوند تا فرآیند آموزشی تسهیل یابد. با این حال در کلاس های مجازی، دقیقاً همانند کلاس های آفلاین، از مولفه های از پیش ضبط شده مانند فیلم ها، ارائه ها و اسلایدهای سخنرانی برای تسهیل یادگیری استفاده می شود. یک کلاس درس مجازی، دانش پذیر را قادر می سازد تا به معلمان باکیفیت در هرجای کره زمین دسترسی پیدا کند، به شرط آنکه هر دو طرف از یک اتصال اینترنتی مطمئن برخوردار باشند. با این کار می توان بر بیشتر موانع مشترک یادگیری، یعنی هزینه، مسافت و زمان غلبه کرد!

در حالت کلی یک کلاس مجازی شامل ویژگی های زیر است:

• برگزاری ویدئو کنفرانس (Video conferencing): از بهترین نرم افزار برگزاری کنفرانس وب برای تسهیل ارتباط بین یادگیرنده و مدرس استفاده می کند. بنابراین مدرسان و دانش پذیران می توانند یکدیگر را دیده و باهم ارتباط برقرار کنند. مثال: نرم افزار زوم (zoom.us)، سایت ایسمینار (eseminar.tv)، نرم افزار ادوبی کانکت (Adobe Connect)، برنامه اسکایپ (Skype)
• وایت بردهای دیجیتالی (Digital whiteboard): برای ارائه آموزش لحظه ای به کار برده می شود. بنابراین کاربران می توانند در همان صفحه آنلاین، نوشته ها و تفاسیر مدرس را به صورت آنی مشاهده کنند.
• پیام رسانی فوری (Instant messaging): امکان چت و گفتگوی آنلاین و لحظه ای وجود دارد.
• کنترل های مشارکت (Participation controls): دانشجویان را قادر می سازد تا از امکاناتی بهره بگیرند، در بحث ها شرکت کرده، محیط اطراف خود را قطع صدا نمایند یا چیزی را نشان دهند.
• چت های فرعی (Sub-chats): برای تسهیل یادگیری و ایجاد فضایی برای تعامل یادگیرندگان، زنگ تفریح فراهم می نماید.
• ضبط ویدئو (Video recording): سخنرانی های زنده را به عنوان ویدئو دانلودی برای روزهای آتی، ذخیره می کند.
• رمزگذاری انتها به انتها (End-to-end encryption): این کار برای اطمینان از اینکه فقط یادگیرندگان مجاز، امکان دسترسی به کلاس مجازی را دارند، انجام می شود.

در نگاه اول، کلاس های مجازی ویژگی های کلاس فیزیکی را منعکس می کنند اما اگر عمیق تر آنها را نگاه کنیم، یک سر و گردن از کلاس های فیزیکی تاثیرگذارتر خواهند بود. در یک کلاس فیزیکی دانش پذیر باید بتواند مدرس و همچنین سایر دانش پذیران را ببیند و بشنود. در یک کلاس درس مجازی هم دانش پذیر می تواند مدرس را از طریق پخش صوتی یا تصویری ببیند و بشنود و در زنگ تفریح با همکلاسی های خود چت کند و یا تماس تصویری برقرار نماید. وایت بردهای آنلاین هم به مدرسان اجازه می دهد تا منظور خود را به صورت آنی توضیح دهند و…

یک کلاس مجازی، چگونه به جویندگان دانش کمک می کند؟

کلاس های مجازی میدان بازی را برای یادگیری هموار می سازد و به عاشقان دانش در سراسر جهان اجازه می دهد، بدون توجه به محل زندگی یا کار خود به کلاس های آموزنده دسترسی داشته باشند. این نوع کلاس ها می توانند ساختارهای آموزشی موجود را تکمیل کنند یا به عنوان ساختار اصلی برای انتقال دانش استفاده شوند، یادگیری فراگیر و دموکراتیک را تقویت کرده و همچنین دردسر و هزینه های جانبی شرکت در دوره های آموزشی و گواهینامه های بسیار محبوب را کاهش دهند. با توجه به اینکه نظام آموزشی قرون وسطایی در دنیا رو به افول است، کلاس ها و پلتفرم های مجازی تضمین می کنند که آموزش ادامه خواهد یافت هرچند به صورت آنلاین و در خانه!

آموزش و یادگیری، روز به روز به سرعت در حال تغییر است! فناوری، درها را به طور گسترده ای روی یادگیری گشوده است و در نتیجه امروزه کلاس ها، یادگیرندگان و مربیان، همگی در حال تغییر می باشند. قرار گرفتن در معرض فناوری های جدید منجر به ایجاد شکاف بین سطوح تدریس یا تعلیماتی که یک یادگیرنده انتظار دارد و آنچه مدرس قادر به انتقال آن می باشد، شده است. در چنین محیطی، جذب و حفظ یادگیرنده دشوار تر شده است.

تدریس در کلاس حضوری، نیاز به تخته ای دارد تا مدرسان بتوانند درس خودشان را ارائه دهند و از سایر وسایل کمک آموزشی همانند نمودارها، جداول یا فلش کارت ها نیز در این کلاس ها استفاده کنند. اما با در نظر گرفتن شرایط موجود و همه گیری ویروس کرونا، کلاس مجازی ایجاد شده است که از اینترنت برای حفظ و توسعه ارتباطات استفاده کند. این کلاس ها شبیه کلاس های حضوری است و تفاوت در روش و نحوه انتقال آموزش می باشد. در حالی که معلم هنوز از تخته استفاده می کند (وایت برد دیجیتالی)، او می تواند انتخاب کند که از تعدادی ابزارهای کمکی برای رساندن بهتر منظور خود و تعاملی ساختن درس استفاده نماید یا خیر.

آموزش از راه دور به دانش پذیران این امکان را می دهد که هنگام کار یا انجام برنامه های شخصی خود، سایر همکلاسی های خود را دنبال کنند. این نوع آموزش، یادگیری از خانه را بدون هزینه های اضافی زمانی، محل اقامت و جابجایی، تسهیل می کند. برگزاری این کلاس ها در یک محیط مجازی با استفاده از پلتفرم های برگزاری وبینار، کلاس آنلاین و وب کنفرانس که عیناً شرایط تعاملات رو در رو را برای شرکت کنندگان فراهم می کنند، انجام می شود. سخت نگیرید زیرا بسیاری از روش های سنتی یادگیری، متناسب با خواسته های مخاطبان به نسخه دیجیتالی تغییر شکل داده اند.

امروزه ۸۵ درصد از دانش پذیران آنلاین، یادگیری از راه دور را همانند یا حتی بهتر از آموزش حضوری می دانند. پیش بینی شده است که میزان درآمد بازار جهانی آموزش آنلاین تا سال ۲۰۲۵ به ۳۵۰ میلیارد دلار برسد. و این است قدرت صنعت آموزش آنلاین…

انواع کلاس های مجازی کدامند؟

در کل کلاس مجازی به دو دسته تقسیم می شود: ۱- کلاس آنلاین بدون حضور مدرس (ویدئو محور) ۲- کلاس آنلاین با حضور مدرس (کلاس زنده)

اما کلاس مجازی را می توان بسته به نوع استفاده از آن تغییر داد. این کلاس ها ممکن است به عنوان جزوی از یک دوره آموزشی باشند یا ستون و پایه کل دوره را تشکیل دهند. در هر حال، این کلاس ها انواع مختلفی داشته و قابل تنظیم و تکثیر شدن هستند.

• نوع مجازی غنی شده (Enriched virtual type)

در این نوع، طول دوره بیشتر به صورت آنلاین است و چند مؤلفه آفلاین کمکی وجود دارد.

• نوع چرخشی (Rotation type)

در این نوع کلاس ها، یادگیری به صورت آنلاین اتفاق می افتد و جلسات حضوری برای تقویت و مرور و بررسی آموخته ها برگزار می شود.

• نوع کاملاً آنلاین (Fully online type)

همانطور که از نامش پیداست، یک کلاس کاملاً آنلاین است و به تعاملات آفلاین رو در رو نیاز ندارد و مجاز نمی باشد. این نوع دوره ها می توانند همزمان یا ناهمزمان باشند چون می توان در آنها از فیلم های از پیش ضبط شده استفاده کرد.

• نوع انعطاف پذیر (Flexible type)

در این نوع کلاس ها، کلاس آنلاین همیشه باز باقی می ماند و دانش پذیران می توانند هر موقعی که برایشان مناسب و راحت بود، به این کلاس ها دسترسی داشته باشند و از اطلاعات آموزشی استفاده کنند.

• نوع ترکیب و مطابقت (Mix-and-match type)

همانطور که از نامش پیداست، این نوع کلاس مجازی ترکیبی از مدل های مختلفی از آموزش دیجیتال است که به دانش پذیران امکان می دهد، خود روشی را انتخاب کنند که برای آنها بهترین نتیجه را داشته باشد، به گونه ای که حداکثر دانش را کسب کنند.

برای تسهیل یادگیری بهتر، باید به دنبال چه مواردی باشید؟

بهترین کلاس های مجازی دارای ویژگی های اساسی هستند، ویژگی هایی که داشتن آنها به یک ضرورت تبدیل شده است:

• پیام رسانی فوری در زمان واقعی (Real-time instant messaging)

هر کلاس مجازی باید از ویژگی پیام رسانی برخوردار باشد تا بتواند حق یادگیری آنهایی که اتصال به اینترنت ضعیفی دارند را زیر پا نگذارد. یادگیرندگان باید بتوانند با مربیان و همتایان خود گپ بزنند و شبهات کوچکی را که نیازی به تماس تصویری یا صوتی ندارد، حل کنند.

• گپ ویدیویی با کیفیت بالا (High-quality video chat)

این گزینه ارتباط انسانی را حقیقی تر جلوه داده و روابط را تداوم می بخشد و اطمینان می دهد که به دانش پذیران توجه می شود. در ساده ترین حالت، این ویژگی را می توان به سادگی با یک اپلیکیشن دارای تماس تصویری اجرا و پیاده سازی کرد.

• ویدئو استریمینگ (Video streaming)

این ویژگی برای کلاس هایی که میزبان صدها دانشجو می باشد یک ضرورت اساسی است زیرا بدون اینکه یک ویدئو دانلود شود، در یک پخش کننده به کاربر نشان داده می شود. پخش و مشاهده آنی یک ویدیو در یوتیوب و آپارات نمونه بارز ان است.

• به اشتراک گذاری امن فایل (Secure file sharing)

وجود مکانی برای ضمیمه کردن فایل ها بسیار مهم و ضروری است و امکانی را برای همکاری بی وقفه فراهم می کند. به اشتراک گذاری تکالیف، پروژه ها و… در یک پلتفرم واحد، یادگیری را تسهیل می کند.

• وایت برد دیجیتالی (Digital whiteboard)

وایت بردهای دیجیتالی باعث می شود مطالب آموزشی با علامت گذاری، حاشیه نویسی و بیان توضیحات واضح تر، بهتر درک شود. دانشجویانی که می خواهند پروژه یا پایان نامه خود را ارائه دهند نیز می توانند از آن استفاده کنند. تبلت ها برای وایت بردهای دیجیتالی ابزار بسیار مناسبی هستند.

• ادغام شخص ثالث (Third-party integration)

برخی از کلاس های مجازی ممکن است نیاز به افزودن ویژگی های اضافی داشته باشند زیرا حتی بهترین نرم افزار کنفرانس ویدیویی همه آنها را ندارد. ادغام یک طرفه شخص ثالث به ارائه دهندگان دانش اجازه می دهد تا از سیستم موجود استفاده کرده و استفاده از آن را برای منافع دانشجویان گسترش دهند.

• گروه های دانش آموزی (Student groups)

یکی از مزیت های اصلی کلاس های حضوری که بایستی در کلاس های مجازی نیز از بهره گرفته شود، ایجاد گروه برای دانش پذیران برای درک بهتر مطالب و افزایش تعاملات است. این گروه ها دوستی و قدردانی جمعی را تقویت می کنند. آنها همچنین به عنوان یک اتاق استراحت برای بحث در مورد موضوعات و مفاهیم کلاس ها به کار برده می شوند.

حرف آخر

باید بگوییم که احتیاجی به یافتن تنها یک ابزار همه ‌کاره برای آموزش الکترونیکی نیست! میتوان از چند ابزار به صورت همزمان استفاده کرد. کافیست دانش پذیران و مدرسان با چگونگی استفاده از ابزار مورد نظر آشنا شوند.

نرم افزارهای برگزار کننده کلاس آنلاین این اجازه را می دهد تا هر شخص حقیقی و حقوقی، بتواند دوره‌های آموزشی خود را به صورت آنلاین ارائه نماید. مدرسان از این نرم‌افزارها به عنوان بستری مناسب برای انتقال علم و مهارت به دیگران استفاده می کنند. تمامی سازمان ها و کسب و کارهایی که انتقال اطلاعات برایشان حائز اهمیت است، قادر هستند جهت آموزش مشتریان، مخاطبان، ذینفعان و منابع انسانی خود، از این برنامه ها استفاده کنند. مراکزی همچون مدارس، آموزشگاه‌ها، شرکت ها، دانشگاه‌ها و کسانی که در صنعت آموزش مشغول فعالیت می باشند، از جمله مهمترین متقاضیان نرم افزارهای برگزارکننده کلاس آنلاین محسوب می‌شوند.